{{{Galtzagorri.org}}} http://www.galtzagorri.org/euskara/ezinbestekoak/harri-eltzekaria HOTZETIK DATORREN OTSOA Udan irakurtzen omen ditu Anjel Lertxundi idazleak hotzaldietan girotutako liburuak… eta ipuin honetan ere, oporraldian –«kezken tregua»omen– negua eta eltzekaria dira protagonistak. Ikas argitaletxeak 2009. urtean zehar otsoeninguruko hainbat ipuin kaleratu zituen; esaterako,Amaia Hennebutte-k moldatutako kontakizunakbiltzen dituen Hiru otso izeneko trilogia, Ami-Amiipuin interesgarria edo Axuri bihurria izenekoirudi- liburu ikusgarria. Izan ere, otsoa da, haur-literaturaren protagonista guztien artean, lilura gehien sortzen duen animalia. Ez dago beldurra eta misterioa hobekiago uztartuko duenik: erdi gizakia erdianimalia, adimen azkarra baina aldi berean erdittunttuna, samur engainatzeko modukoa eta betigosez dabilena. Otso gaizto guztien artean onak ere badira,eta oraingoa, negu betean hotzez eta gosezoiloaren etxera hurbilduko den otsoa, zaharraeta ia hortz gabea dugu. Konfiantza eskean etaeltzekaria prestatzeko asmoan dabil eta harria besterik ez dakarrela dio. Tradizioan oinarritzen den kontakizun honetan, otsoak, beti legez, trebetasun-errekurtsoa erabiliko du. Eta hara non inguruko animalia guztiak, jakin-minak jota,eltzera hurbilduko diren bakoitzak barazki goxo bat gehitzeko: apio pittin bat jarriko du oiloak, txerriak kuiatxo bat, porruren bat ahateak, arbiak, aza eta abar besteek… eta, azkenean, otso sukaldariak eltzekari ezin goxoagoa prestatuko du. Horrela, lagun-afari giro ederrean, supazter ondoan inguruko animaliak biltzen doaz. Ardoa eta salda dastatzeko aitzakian, gogotik helduko diote berriketari, aspaldian ez bezala hitz-aspertu gozoan… «afariak berant arte irauten du. Dasta, justa eta musta, bakoitzak hiru aldiz berriz hartzen du eltzekaritik… zein goxo den denak elkarrekin izatea! Afariak gure artean maizago egin behar genituzke» –dio oiloak. Lagunen artean gaudenean, gizakiok hain sarri esaten ditugun hitzak animalien ahotan entzuteak grazia egin dit niri behintzat. Bukaera misteriotsuak areagotzen du ipuin honek sortzen duen xarma, narratzaile orojakileak tupustean sukaldeko berotasunetik negura botako gaitu, sumatu ezin genezakeen amaiera batera, paisaia zuri eta beltzera. Otsoak alde egiten duen heinean, irakurleak gogoratuko du protagonista modu bertsuan hurbildu zela oiloaren etxera:poliki, ostatu eskatuz, eta joan-etorri ibilbide hori kontakizun honetan denboraren metaforadela ohartuko gara, ez baitira neguak alperrik igarotzen. Amaieran, irudi txiki batek aurreratzen digu otsoa hurrengo etxe batera hurbilduko dela,pauma txiki bat azaltzen baita, baina hori hurrengo kontakizuna izango da… Ipuinaren tonua atsegina da, erritmo eta lotura oso ondo lortuta daude; adibidez, animaliek oiloaren etxeko atea jotzen dutenean, hots hori onomatopeien bidez azalduko da. Elkarrizketak sinpleak eta adierazgarriak dira, zainduak. Anais Vagelaude-ren (Paris, 1973) ilustrazioak apartekoak dira, otso konkordunak begirada tristea du… otso malenkoniatsu gizarajoa! Marrazkiekprotagonistaren duintasun arraro bat agertzen dute, horiak grisaren gainetik, aldi berean kolore biziak eta ilunak. Album ilustratu honek erakargarritasun handia du zentzu guztietan. Urteekin zahartzaroa eta nekea eltzekari goxobatekin arindu egiten dira, horixe esatera etorri da herri-ipuin honen enegarren bertsio interesgarria.Udan zein neguan kasu egin diezaiogun, bada! Asun Agiriano {{{Irulegiko irratia - Ikusi makusi - 2011/02/09}}} http://www.irulegikoirratia.com/?p=898 Astezken huntako Ikusi makusi saioan Arruta-Martxuta-Oragarre-Behauze-Amorotze herriak biltzen dituen AMOBA eskolako elebidun saileko haurrak ditugu entzunen. Jenofa Hourcade erreintsak lagundurik, Baptiste, Lilian, Théo, Emma, Raphaël, Emma, Amaia, Arantxa, Camille, Maela eta Loreak proposatzen daukute : « Harri eltzekaria » ipuina